Wycinka drzew a ochrona zwierząt

Drzewa przynoszą właścicielom nie tylko przyjemności i korzyści, ale wiążą się również z ogromnym obowiązkiem. Właściciele terenów muszą dbać o kondycję drzew rosnących na ich obszarach, gdyż brak odpowiednich działań jest interpretowany przez prawo jako zaniedbanie.

 

Weryfikacja gatunków chronionych przed wycinką drzew

Zanim właściciel lub zarządca terenu przystąpi do jakichkolwiek prac na drzewie, jak wycinka lub pięlęgnacja, powinien dokonać weryfikacji, czy na danym obszarze nie występują gatunki podlegające ochronie. Zgodnie z rozporządzeniami Ministra Środowiska, istnieje wykaz gatunków chronionych, który obejmuje rośliny, grzyby oraz zwierzęta. W kontekście wycinki drzew i krzewów szczególnie istotne są gatunki związane z zadrzewieniami, takie jak:

1. ptaki,
2. nietoperze,
3. owady,
4. czy porosty.

 

W stosunku do tych gatunków obowiązują zakazy, takie jak niszczenie siedlisk, usuwanie gniazd czy niepokojenie zwierząt, dlatego przed przystąpieniem do wycinki konieczna jest rzetelna ocena obecności tych gatunków.

 

Zakazy dotyczące ochrony gatunkowej

Należy podkreślić, że zakazy dotyczące chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów obowiązują przez cały rok. W przypadku wątpliwości warto skorzystać z pomocy specjalistów, takich jak botanicy czy zoologowie, którzy mogą zweryfikować stan faktyczny.

 

 

Ptaki a wycinka drzew 

W Polsce powszechnie przyjęto, że okres lęgowy ptaków występuje od 1 marca do 15 października, co wynika z rozporządzenia Ministra Środowiska. Wycinka drzew w okresie lęgowym ptaków jest możliwa, pod warunkiem iż nie spowoduje naruszenia zakazów wobec gatunków chronionych. Jakie są to zakazy?

Wg rozporządzenia Ministra Środowiska, w stosunku do zwierząt chronionych obowiązują zakazy m.in.:

1. niszczenia siedlisk i ostoi, które są ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania,
2. niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd oraz innych schronień,
3. umyślnego płoszenia lub niepokojenia (w przypadku większości ssaków, rzadkich gatunków ptaków i innych wybranych gatunków),
4. umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych, lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących (w przypadku większości ptaków).

 

Z praktycznego punktu widzenia, właściciel terenu przed przystąpieniem do prac związanych z usuwaniem drzew i krzewów powinien ustalić czy znajdują się tam gatunki objęte ochroną. 

Bez względu na porę roku (gniazda ptaków są chronione przez cały rok!!!) jeśli na terenie wycinki znajduje się gniazdo, konieczny jest kontakt z Regionalną Dyrekcja Ochrony Środowiska i uzyskanie odstępstwo od zakazu usuwania gniazd.

 

 

Nietoperze a wycinka i pięlęgnacja drzew

Pomimo tego, że z powodu braku naturalnych schronień nietoperze coraz częściej wykorzystują obiekty wybudowane przez człowieka, nadal można je spotkać w starych drzewach – dziuplastych, martwych lub spękanych. Dlatego przed wycinką czy pielęgnacją warto przeprowadzić oględziny drzewa, wykorzystując do tego sprzęt specjalistyczny, taki jak endoskopy czy kamery termowizyjne.

 

 

Porosty na drzewach 

Porosty są ważnymi biowskaźnikami zanieczyszczenia powietrza. Lista porostów chronionych w Polsce jest znaczna, obejmując aż 205 pozycji. Z tej listy ponad połowa to porosty nadrzewne (epifityczne) – 124 gatunki objęte ochroną ścisłą i 12 ochroną częściową. Osoby pragnące pogłębić wiedzę w tym temacie odsyłam do opracowań, książek oraz publikacji prof. Wiesława Fałtynowicza, biologa specjalizującego się w lichenologii i ekologii roślin.

 

Grzyby nadrzewne a wycinka drzew 

Polska była jednym z pierwszych krajów, które wprowadziły ochronę gatunkową grzybów. W stosunku do chronionych gatunków grzybów obowiązują zakazy, takie jak umyślne niszczenie, zrywanie, uszkadzanie czy niszczenie ich siedlisk. W zestawieniu grzybów chronionych w Polsce jest około 120 pozycji, są to grzyby naziemne, podziemne oraz nadrzewne. Rzadko spotykane są one w ogrodach przydomowych, częściej można je znaleźć w lasach, starych parkach lub alejach drzew. Obszerny zbiór zdjęć wraz z opisami chronionych gatunków grzybów znajdziemy w publikacji pod redakcją Anny Kujawy, Małgorzaty Ruszkiewicz-Michalskiej, Izabeli Kałuckiej, która pomoże w identyfikacji i określeniu danego gatunku.

 

 

Owady a wycinka drzew

Lista chronionych owadów w Polsce obejmuje 174 pozycje, z czego w kontekście drzew rozpatrujemy cztery z nich: pachnicę dębową, jelonka rogacza, konarka tajgowego i borodzieja próchnika. Owady te pełnią ważne funkcje w ekosystemie, takie jak rozkład substancji organicznej czy przygotowywanie miejsca do życia dla innych organizmów.

 

 

 

Podsumowanie 

Ochrona gatunkowa w kontekście wycinki drzew i krzewów jest niezwykle ważna dla zachowania bioróżnorodności i równowagi ekologicznej. Należy pamiętać, że nasze działania mają wpływ na otaczające nas środowisko i przyszłe pokolenia. Naruszenie przepisów o ochronie gatunkowej jest traktowane jako wykroczenie i może skutkować karą aresztu lub grzywny. W przypadkach znacznego zniszczenia w świecie roślinnym lub zwierzęcym mogą być stosowane bardziej rygorystyczne przepisy Kodeksu Karnego. Biorąc pod uwagę złożoność tematu, warto wcześniej zaplanować prace oraz korzystać z doświadczonych wykonawców, co zaoszczędzi nam wielu potencjalnych kłopotów.